Oor keuses; en keuses teen simplisme

Johan Swarts wys 'n oënskynlike teenstrydigheid in my beskouing uit. By een geleentheid haal ek Van Wyk Louw gunstig aan wanneer hy simplisme kritiseer; en by 'n ander sê ek in twee verskillende sinne dat ek dink dat die Universiteit van Stellenbosch voor bepaalde keuses staan.

Ek wou nie impliseer dat van Van Wyk Louw bedoel het dat daar nie keuses gemaak moet word nie, alleen dat hy meen dat die "kontinue en geleidelike werklikheid" nie "met growwe kwanta" afgemeet kan word nie.

Laat ek my twee sinne, waarna Johan verwys, herbesoek: die eerste een is wat my betref reg en die tweede een behoort ek te herskryf.

Sin 1: 

"Staan die universiteit naby aan die regering en sy toenemend twyfelagtige onderwys-, ras- en ander beleide, of posisioneer dit homself eerder as selfstandige en uitnemende deelnemer in eie reg?"

'n Regering is 'n soort organisasie wat in sy wese geneig is om die "kontinue en geleidelik werklikheid... met growwe kwanta" af te wil meet - daarvan is daar oorgenoeg voorbeelde, neem maar die gemonopoliseerde raskategorisering van die NP én die ANC. Om nader aan die regering te staan is dan om 'n groter blootstelling aan hierdie gevaar te loop. Daarom wys ek op die alternatief: dat die universiteit weg van hierdie rigiditeit bly, sodat die universiteit 'n moontlik alternatiewe hantering van die werklikheid kan uitbou.

Met Sin 1 was my bedoeling dus: óf eenvormige growwe kwanta, óf veelvoudige hanterings van die geleidelike werklikheid. Hierdie "óf" word in Van Wyk Louw se eie woorde geïmpliseer.

Sin 2:

"Is die universiteit 'n massa-onderriginstelling wat aanhoudend meer residensiële studente inneem en al meer verblyfplek oprig, of fokus dit op geskikte tegnologiese innovasie en koester dit 'n lojale nismark met inagneming van die dorpsaard van Matieland?"

Ek sal dit herskryf as:

"Te oordeel aan studente-innamepatrone oor die laaste paar jaar lyk dit asof Is die universiteit 'n massa-onderriginstelling word wat aanhoudend meer residensiële studente inneem en al meer verblyfplek oprig,. Myns insiens moet ons onsself afvra: is dit nie verkieslik om eerder te of fokus dit op geskikte tegnologiese innovasie en die koestering van dit 'n lojale nismark, met inagneming van die dorpsaard van Matieland, nie?"

Die moderne student in Die Matie

Peiling op Die Matie se webblad

Op Die Matie, studentekoerant by die Universiteit van Stellenbosch, se webblad verskyn daar tans 'n peiling: "Moet ras 'n rol speel in die toelatings- en plasingsbeleide [van die US]?"

Die deelnemers daaraan tel sowat 160 en die uitslag is oorweldigend "Nee", met 89%. 

Dit is nie verbasend dat studente weerstand begin bied teen versteende, staatsgedrewe raskategorieë nie. Dis verblydend en getuig van wat Van Wyk Louw voorgestel het as 'n Lewenshouding vir die Moderne Mens:

Elke dag word daar van die moderne mens geëis dat hy tussen eenvoudige leuses kies: hy moet pro-dit of anti-dat wees, "links" of "regs" (of, net so erg, "man van die middel"), gelowige of "ateïs", gemeenskapsmens of individualis. Die redelike en billike, die sin vir kontinuïteit en oorgange skyn geen tuiste aan weerskante te hê nie; hulle skuil verlate êrens in 'n gevaarlike niemandsland tussen die loopgrawe. 

Dit is 'n eeu van simplistiese denke; 'n eeu wat die kontinue en geleidelike werkliheid met growwe kwanta wil afmeet; alle nuanse, alle skakering moet vervang word deur skerp kontras: óf-óf, swart of wit, die filosofie van "niks-anders-as". [...] 

En die beste wat 'n mens dus kan behou in hierdie geweldige tyd [is] verder: 'n slaaplose agterdog teenoor alle stelsels of intellektuele konstruksies wat die spannings en die tragiek van die heelal wil wegredeneer of oplos.

N.P. van Wyk Louw

Ras, kultuur, gemeenskap - ja, dis dinge wat betekenisvol is, maar wat slegs bestaan as spontane verskynsels.  Om Adam Ferguson te parafraseer: dit bestaan vanweë menslike gedrag, maar nie na menslike ontwerp nie. Die verskillende uitings daarvan is nie presies definieerbaar nie - en nog minder is daar finale kriteria vir die bepaling van lidmaatskap. 

Daarom is dit so belangrik dat die definisie van hierdie spontane verskynsels nie gemonopoliseer word nie. As daar wél op grond van dinge soos ras, kultuur en gemeenskap onderskei word - en daar kan meriete hiervoor wees - moet daar asseblief tog 'n verskeidenheid van benaderings wees, eerder as net een definisie en een tragiese uitkoms, soos deur 'n regering gedikteer.

Nuwe US-koshuisplasingsbeleid

Die voorgestelde nuwe US-koshuisplasingsbeleid is in die nuus. Een van die voorstelle is dat studente met Afrikaans as huistaal tot 'n minderheid in koshuise beperk word, 'n ander is rassekwotas. Rapport haal my oor die saak aan.